Vandaag is de eerste tropische dag van het jaar met een temperatuur die flirt met de 30 graden. Veel Belgen zullen vandaag op zoek gaan naar wat verkoeling. Maar zijn er zaken die je best kan eten of drinken om het zo snel mogelijk fris te krijgen? Helpt het bijvoorbeeld om koffie te drinken zoals ze in warmere landen doen? Eten Site zocht het uit.
1. Water
Water is cruciaal. Iedereen zou elke dag minstens één liter water moeten drinken. Tijdens warme dagen kun je zelfs rustig opbouwen naar twee liter en daarnaast afgaan op je dorstgevoel. Zo zal je, als je binnen blijft, minder vocht nodig hebben op een bloedhete dag dan als je buiten vertoeft en bijvoorbeeld gaat wandelen. Als je het moeilijk vind om voldoende water te drinken of ben je de smaak een beetje beu, dan kun je wat komkommer, limoen, citroen, grapefruit of andere fruit- of groentesoorten aan toevoegen.
Maar let er ook op dat je niet té veel water drinkt, dat kan nefast zijn voor je nieren. Als je normaal gezien maar een halve liter water drinkt, moet je zeker niet ineens veel meer gaan drinken. Rustig opbouwen is de boodschap. Dronk je ervoor al drie liter, dan kan het geen kwaad om diezelfde hoeveelheid te blijven drinken.
2. Sportdrankjes
Bij heet weer is Intensief sporten eerder af te raden. Wil je toch wat bewegen en bijvoorbeeld een wandeling maken, dan volstaat water om te hydrateren. Waag je jezelf aan een uurtje of langer zwaar zwoegen in de tuin of tijdens een voetbaltraining, dan kan je eventueel voor sportdrank kiezen. Die bevatten een kleine hoeveelheid koolhydraten die je energiepeil op niveau houden, en mineralen die de vochtopname bevorderen. Bij licht intensieve sport zijn ze in principe overbodig. Ook bij warm weer.
3. Warme dranken
In veel zuiderse landen drinken de mensen veel warme dranken, en er wordt vaak gezegd dat warme dranken helpen om af te koelen. Daar hoort wel een kleine nuance bij: de warme drank kan je afkoelen bij heet weer als je nog niét aan het zweten bent. Dat komt omdat het drinken van een warme drank je lichaam stimuleert om te zweten. Het zweet koelt vervolgens af op je huid, waardoor je minder warm aanvoelt. Je hoeft dus niet de hele dag koffie of thee te drinken als de temperaturen tropisch zijn als je daar geen zin in hebt. Maar wel: drink voldoénde om voldoende gehydrateerd te blijven.
Wetenschappelijk kan het bovenstaande ook aangetoond worden: een warme drank warmt je lichaam in eerste instantie op, maar zorgt er ook voor dat je zweet produceert. Als jij dat zweet allemaal kan verdampen, verlies je dus meer warmte dan de warme drank heeft toegevoegd. Het resultaat? Je koelt ervan af.
Maar het omgekeerde geldt ook: als het zweet niet de kans krijgt om te verdampen, heeft iets warms drinken ter verfrissing niet veel zin. Wanneer er veel vocht in de lucht zit, je veel kleren draagt of het zweet gewoon van je afdruppelt, kies je beter voor iets koels. Dat zal ook warmte uit je lijf onttrekken én je zal er minder door zweten.
4. Iets kouds?
Met warm weer lijk je bijna logischerwijze naar ‘koude’ voedingsmiddelen zoals een ijsje, een frisco of een koele frisdrank te grijpen om af te koelen. Dat verfrissend gevoel komt vooral door de manier waarop ons lichaam op koude prikkels reageert. Terwijl koude prikkels op de huid ongemak kunnen veroorzaken, ervaren we ze in de mond eerder als prettig, omdat ze onze dorst lessen en ons het “gevoel” geven dat we afkoelen.
Met de nadruk op: “het gevoel géven”. Want een ijsje kan effectief tijdelijk verkoeling bieden, maar daarmee verlaagt het niet meteen de kerntemperatuur van het lichaam. Sterker nog: je lichaam kan soms zelfs ‘heter’ worden door een ijskoude drank of ijsje. De dranken zijn zo koud dat ze het zweetmechanisme van je lichaam uitschakelen, waardoor je net meer warmte opslaat dan verliest. Het tegenovergestelde van wat je eigenlijk wil bereiken. Dus ook niet meteen aan te raden…
Conclusie: een ijsje is een heerlijke en verfrissende traktatie op een warme dag, maar voor langdurige verkoeling is het belangrijk om ook voldoende water te drinken en schaduw op te zoeken. Geniet van je ijsje als een opkikker, maar gebruik andere methoden voor effectieve en blijvende verkoeling.
5. Cafeïne en alcohol?
Dat cafeïne vochtafdrijvend werkt, is een fabeltje. Koffie droogt je lichaam niet uit en je gaat er niet meer vocht door verliezen tegenover wanneer je een glaasje water drinkt. Het enige wat gebeurt, is dat je misschien sneller naar het toilet moet lopen om te gaan plassen. Cafeïne zorgt er namelijk voor dat vocht het lichaam sneller verlaat, omdat het de nieren stimuleert. Je hoeft dus zeker je kopje koffie niet te laten op deze warme dagen.
Anderzijds zijn alcoholische dranken een ander verhaal. Alcohol werkt wel vochtafdrijvend en droogt je lichaam meer uit. Probeer dan ook de inname op warme dagen te beperken. Wil je toch iets alcoholisch sippen? Kies dan liever niet voor sterke dranken, maar eerder voor een wijntje, bubbels of een biertje. Een cocktail of een Aperol Spritz gaan bijvoorbeeld vaak vlotter binnen, maar er zitten wel verschillende soorten sterkedrank in waardoor je sneller te veel drinkt. Bestel naast alcohol altijd een grote fles water. Als het warmer is, heb je namelijk meer dorst en is de kans groot dat je te veel alcohol gaat drinken.
6. Wat is dan de beste voeding bij hitte?
Fruit en groenten zijn de ideale manier om je via voeding te hydrateren, maar ook pasta houdt je vochtbalans op peil. Een combo van de drie in bijvoorbeeld een koude salade is dan ook de perfecte go-to op warme dagen. Probeer daarnaast lichte maaltijden over de dag te spreiden in plaats van één zware te nuttigen.
Tijdens de warme zomerdagen zal je namelijk minder honger hebben. Dat komt omdat je lichaam in tegenstelling tot in de winter geen energie nodig heeft om je warm te houden. Daarnaast produceer je warmte door je spijsvertering. Op warme dagen wil je net afkoelen, dus hoe minder je moet verteren, hoe beter.
7. Wat met zoute voeding?
Als je overmatig zweet, verlies je ook zout. Dat verlies is echter niet zo groot dat je daarom meer gezouten voeding moet eten. Zoutverlies levert alleen problemen op in extreme omstandigheden. Als je bijvoorbeeld urenlang sport in de felle zon of zwaar werk verricht zoals bouwvakkers. In normale omstandigheden zitten er wel genoeg zouten in onze voeding om het verlies te compenseren.
8. Wat met pikante voeding?
Er wordt gezegd dat pikante voeding helpt om af te koelen. Of dat ook echt klopt, weten we net zoals bij de warme dranken niet, maar in een warm klimaat zoals Thailand zweren ze erbij. Van pikante voeding ga je net zoals een warme kop thee ook beginnen te zweten, waardoor je overtollige warmte kwijtraakt. Maar ook hier geldt: bezint eer ge begint en maak je voeding niet plots ‘super heet’ als je dat niet gewoon bent.
9. Wat doet het warme weer met ons hongergevoel?
Verteren kost ons lichaam in de zomer veel meer energie. Zware gerechten met boter, room en eiwitten zullen ons daardoor minder snel bekoren. Hetzelfde geldt voor zware, vezelrijke voeding zoals volkorenbrood.
Naast die warmteregeling speelt bovendien een andere factor een belangrijke rol: het zonlicht. In de zomer voelen we ons door de lange zondagen vaak gelukkiger. Je krijgt daardoor meer energie en raakt minder snel uitgeput. Een groot verschil tegenover de winter waarin ons lichaam veel meer energie moet ‘bijtanken’ uit voeding, onder andere vanwege een gebrek aan daglicht.
Maar ook tijdens warme dagen zal je lichaam blijven instaan voor de basisfuncties en duidelijk aangeven wanneer je al dan niet moet eten. Het zal dat gewoon minder snel doen dan in de winter. Al is het natuurlijk niet de bedoeling dat je je verminderde eetlust gaat compenseren met zoetigheden. Denk bijvoorbeeld niet dat je je avondmaal kan vervangen door een ijsje.”